voKaL tekniğine dair temeL biLgiLer

ÇaLışmayı hazırLayanLar

Burcu Yıldız, Deniz Demirtaş, Feride Özdemir

Vokal tekniğine dair temel bilgileri içeren bu yazı aşağıda belirtilen temel kaynaklardan derlenmiştir:
•  Cavit Mürtezaoğlu’nun Ses Atölyesinde alınmış olan ders notları. 
•  Çevik, Suna. 1997. Koro Eğitimi ve Yönetim Teknikleri, Doruk Yayımcılık. 
•  Manchester,  Arthur  L.  1990.  “Ses  Üretiminin  Temelleri  Üzerine  On  iki  Ders”  Folklora
Doğru. Sayı 60, s. 249-275. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
•  Peckham, Anne. 2000. The Contemporary Singer : Elements of Vocal Technique (Berklee
Guide), Berklee Press Publications.
•  Riggs, Seth. 1992. Singing  for  the Stars: A Complete Program  for Training Your Voice.
Alfred Publishing Company
•  Ömür, Mehmet. 2001. Sesin Peşinde, Pan Yayıncılık.
•  Vennard, William.1992. “Şarkı Söyleme Mekanizması ve Tekniği” Folklora Doğru.

Sayı 61,  s.335-370. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.

I.GİRİŞ 
Müzikal ses üretmek için 3 temel öğe gereklidir:
  1- güç kaynağı (jeneratör)
  2- titreşim (vibratör) 
  3- tınlatıcı (rezonatör)
Bu  üç  önemli  öğenin  yanında  telaffuzu  sağlayan  ağız,  dişler,  dil,  yanaklar  ve  damak (artikülatörler)  vokalistlerin  sözcüklerle  müziği,  ezgileri  bir  araya  getirmelerinde  önemli araçlardır.

A- NEFES ( JeneRatör)

Doğru ve yeterli nefes kullanımı şarkı söylemenin temeli ve ilk aşamasıdır çünkü nefes,titreşimi gerçekleştiren kuvvetin kaynağıdır. Nefes borusu, akciğer, diyafram, kaburga kemiği veilgili kaslar ve karın kaslarının doğru kullanımı ile nefes alıp verme kontrolü sağlanabilir. Kaslar uyumlu bir şekilde çalışarak bir körük gibi havayı kontrollü olarak pompalarlar. Ses ile ilgili birçok sorun yetersiz nefes kullanımından ve/veya yoğun kas gerginliklerinden kaynaklanır. Nefes kullanımı, vokal çalışmalarının en önemli egzersizlerinden biridir. İyi nefes kullanımı entonasyon,
güçlü söyleme, volüm, ses genişliği, ifade gibi bir çok noktada belirleyicidir.

B- Ses üretimi (vibratör)
Gırtlak kıkırdak, kaslar, sinirler, mukus zarlar ve bağlardan meydana gelir. Ses telleri de gırtlakta yer alır ve arytenoid kıkırdaklarından, vokal kaslarından (thyroarytenoid), bağlardan ve zarlardan oluşur. Ses, akciğerlerin havayı ses tellerine doğru üflemesi ve ses tellerini titreştirerekhareket ettirmesiyle meydana gelir. Ses telleri, gerçekte tel, telcik ya da tüycüklerden oluşmamıştır. Birbirine hızla çarpan dudaklar şeklinde hareket eden kıvrımlardır. Arytenoid kıkırdakların hareketlenmesi ile yere paralel duran ve dudağa benzeyen iki doku kıvrımından
oluşan ses telleri açılıp kapanır. Beyinden yöneltilen şarkı söyleme ya da konuşma emri ile akciğerlerden pompalanan hava “trake” denen nefes borusundan yukarı doğru çıkar, kapalı pozisyondaki ses tellerine çarpar ve ses oluşur. Ses telleri gitar telleri gibi titreşmez. Ses, alkışlarken avuçlarımızın birbirine çarpması gibi ses tellerinin birbirine çarpmasıyla oluşur.
Boğazın üzerinde halk arasında “Adem elması” denilen yere dokunulup “huu!” sesi verildiğinde ses tellerinin titreşimi hissedilebilir.

C- Tınlatıcılar (rezonans boşlukları)
Titreşim sonucu oluşan ses, ses tellerinin üst kısmında bulunan boğaz, ağız ve burun boşluğu (rezonans boşlukları) gibi tınlatıcılarla renklenir ve güçlenir. Konuşma ve şarkı sesi armonikleri zenginleştirilmiş karmaşık seslerdir. Đnsan sesine dilin tüm inceliklerini ve ifade gücünü kazandıran rezonansın niteliğidir. Telli enstrümanların ahşap kasaları yada nefesli sazların boruları da rezonans boşluklarına benzetilebilir.
Yansıtıcıların dikkatli kullanılması ses sağlığı açısından da büyük önem taşır. Eğer rezonatör bölgeler yeterince kullanılmıyorsa, ses başka büyütme araçları arayacak ve ses tellerine daha fazla yüklenerek onları zorlayacaktır. Böylece ses tellerinin hasar görmesine ve belki de sesin tamamen yitmesine neden olacaktır. Bu durum konuşma sesi için de geçerlidir.

yazının devamı için tıKLayınız